Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
Jinekomasti (Erkek çocukta meme gelişimi)
1. Adolesan jinekomasti nedir?
Jinekomasti, erkek memesinde glandüler büyümedir. Steroid hormon fizyolojisindeki geçici ya da sürekli bir bozukluğun belirtisidir. Meme dokusu, glandüler duktal epitel ve periduktal konnektiv dokudan oluşmaktadır. Glandüler epitelin proliferasyonu, stromal ve konnektiv dokunun ödem ve hiperplazisi ile jinekomasti oluşmaktadır.
2. Jinekomastili hastaların geliş nedenleri nelerdir?
a- Ağrı, şişkinlik ve gerginlik en çok başvuru nedenleridir.
b- Memedeki büyümenin hastayı görüntüsel bakımdan rahatsız etmesidir.
c- Meme kanseri olma kuşkusu taşımalarıdır.
3. Jinekomastiler yaşamın hangi dönemlerinde görülür?
Neonatal dönemde: Maternal yüksek östrojenin transplasental yol ile geçmesine bağlıdır.
Yenidoğanlarda %50'e varan oranlarda görülür.
Pubertal dönemde: On ile onaltı yaşları arasında %50-75 oranlarında görülen, 1-2 yıl kadar devam edip %75 iki yılda, %90 üç yılda tamamen kaybolur.
Yaşlılık döneminde: Yaşla androjenin azalması, vücutta yağ oranının artması, östrojenin üretim yeri adipoz dokular olduğundan, aromataz enziminin aktivitesi ile androjen prekürsörlerinden östrojen üretiminin artması.
4. Pubertal jinekomastinin görülme sıklığı nedir ?
Pubertal jinekomasti 10-16 yaşları arasındaki erkek çocuklarda %40'a varan oranlarda görülmektedir, 1989 tarihinde Ankara'da yapılan bir araştırmada oran %34.6 olarak belirlenmiştir. En yüksek insidans boyca büyüme hızının en yüksek değeri "peak height velocity" ile eş zamanlı olmak üzere literatürde %65, 1989 tarihinde Ankara çocuklarında yapılan araştırmada %61.1 olarak bulunmuştur (Areola altı glandüler disk çapı 0.5 cm kadar ufak jinekomastiler de dahil edilmiştir). Jinekomasti hastaların %27.1'inde bir yıl, %7.7'sinde ise iki yıl sürmüştür. Yetişkinlerin %4'ünde ise disk çapı 4.0 cm'den daha büyük jinekomastinin sürdüğü gözlenmiştir.
5. Pubertal jinekomastinin patogenezi nedir?
Jinekomastide, östrojenlerin meme büyümesine stimüle edici etkisi fazladır. Androjenlerin inhibe edici rolü ise zayıftır. Jinekomastililerde östrojen/androjen oranında bir artma söz konusudur. Bununla birlikte meme dokusunun sensivitesinin de jinekomastide rolü vardır. Jinekomasti olgularında meme dokusundan alınan biopsi örnekleri ile yapılan bir çalışmada, meme dokusunda östrojen reseptörlerinin artmadığı, anormal lokal doku yanıtının oluştuğu gösterilmiştir. Erkeklerde östrojenin en büyük kaynağı testesterondur. Aromataz enzim aktivitesinin de artması, androjen derivelerinin adipoz ya da kas dokusu gibi periferal dokularda östrojene dönüşümüne neden olmaktadır. Testesteronun salgısının gün içinde diürnal bir ritm izlemesi geceleri en yüksek düzeye ulaşması, gün içersinde düşmesine karşın östrojenin bütün gün içerisindeki değerini koruması günün belli saatlerinde östrojen/androjen oranını yükseltmektedir. Pubertal döneme giriş ile başlayan maturasyonda aromataz enzim sisteminin, androjen sentezi maturasyonundan önce oluşu da ösrojen/androjen oranını etkileyen başka bir faktördür.
6. Jinekomasti nasıl muayene edilir?
Jinekomastide en önemli muayene yöntemi palpasyonla meme dokusundaki diskin hissedilmesidir. Disk meme başı merkez olacak şekilde areola altında olup, deri ve derialtı dokulara yapışık değildir. Serbestçe hareket edebilir.
7. Pubertal ve Patolojik Jinekomastilerin ayırıcı tanısı nasıl yapılır ?
Özellik Pubertal Jinekomasti Patolojik Jinekomasti
Başlangıç 10-18 yaş 6 cm ise cerrahi tedavi önerilir.
10. Jinekomastili hastalara uygulanan tedavi seçenekleri nelerdir?
a. Tamoksifen: En yaygın kullanılan ilaçtır. Günde 2 kez 10-20 mg, 3-4 ay kullanılır. İlaç kulanma sırasında hasta her ay kontrole çağrılır. Belirtilere yanıt iki haftada başlar eğer bir ay içinde gerileme başlamaz ise ilaç dozu arttırılır. Meme dokusunda östrojen bağlanması ile yarışarak etki eder.
Yan etkileri:Gastrointestinal sistemde bulantı, kusma gibi klinik bulgular, karaciğer fonksiyon testlerinde yükselme görülebilir. İlaç kullanımı sırasında tam kan sayımı yapılarak lökopeni ve trombositopeni izlenmelidir.
b. Testolactone: Günde üç kez 150 mg verilir. Aromataz enzim aktivitesini baskılayarak etki yapar.
c. Dihydrotestosterone Heptanoate: Nonaromatizable androjendir. Dihidro testesteronun (DHT) tedavi sırasında yükselterek bütün sistemi etkileyerek etkisi gösterir. İntramuskuler kullanılır, araştırma aşamasındadır.
d. Danazol: Androjen miktarını arttıran bir ilaçtır. Günde iki kez 200 mg, 3 ay süre ile verilir. Yan etkilerinden dolayı seçilmez. Kilo artımı, fasial akne, terleme, kaslarda kramp en sık görülen yan etkileridir.
e. Klomifen Sitrat: Antiöstrojenik etki gösterir. Günde 50-100 mg, 1-6 ay arası
kullanılır.
Yan etkilerinden dolayı seçilmez. Gastrointestinal yakınmalar, döküntü, görme sorunları en sık görülen yan etkilerdir.