Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
Hepatit B ve aşısı
Hepatit B virüsü (HBV), her yıl tüm dünyada 1.5 milyon kişinin ölümüne yol açan bir virüstür.Türkiye görülme sıklığı açısından; orta derecede yaygınlık gösteren ülkeler arasındadır.
Bulaşma; kan, kan ürünleri ve kanla bulaşmış çeşitli malzemeler ile olur. Hepatit B virüsü, HbsAg (hepatit B yüzey antijeni) pozitif olan kişilerin kan , vücut sıvıları ve tükürükleri ile bulaşmaktadır. Virüs yoğunluğu kanda en yüksek, tükürükte ise en düşüktür. Cinsel yolla bulaştığı gibi, HBs Ag pozitif annelerin, bebeklerine doğum sırasında, annenin kanı ve diğer salgıları ile de bulaşmaktadır. Kuluçka dönemi 50-180 gündür.
Uzamış HBV enfeksiyonu (Altı aydan fazla sürede HbsAg pozitif) olan şahıslar taşıyıcı olarak tanımlanır. Taşıyıcılar enfeksiyonun birincil kaynaklarıdır.
Hepatit B virüs ile bulaşmış çocukların %30’unda hastalık belirtileri yoktur. Erişkinlere kıyasla çocuklarda belirtiler belirgin değildir. Başlangıç sinsidir.
Bebek ve çocuklarda hepatit –B virüsü hastalığı: Doğumdan hemen sonra bulaşan hepatit-B virüsü, annenin çocuğa bulaştırmasıyla ortaya çıkar. Eğer annede bu virüs var ise çocuğuna bulaştırma oranı %10 ile %85 arasında değişir. Yakalanan çocuklarda hastalığın giderek yerleşik hale gelme riski %70- 90 dır. Bu hastalardan dörtte biri, erişkin yaşa geldiğinde karaciğer hastalığı (siroz) nedeniyle ölür. Yine hepatit B virüsü taşıyan annelerin çocukları, doğum esnasında bu virüsü almasalar bile, hayatlarının ilk beş yılı içerisinde hastalığa yakalanma riskleri oldukça yüksektir. Üstelik beş yaşından küçük çocuklarda kronik karaciğer riski erişkinlerden daha fazladır. Hamile kadınların hepatit-B virüsü taşıdıkları doğumlarından önce bilinirse, yeni doğan bebeklerine doğumdan hemen sonra hepatit B serumu verilmesi ve hepatit B aşılarına başlanmasıyla, bu bebeklerin %90’dan fazlasının hasta olması önlenir.Tüm hamile bayanların hepatit B virüsü taşıyıp taşımadıklarını araştırmak gerekir. Onun için HBsAg tahlili, hamile bayanların hepsine yapılmalıdır.
Hepatit-B aşıları
Ülkemizde DNA teknolojisi ile üretilen aşılar kullanılmaktadır. Farklı ticari aşılarda farklı miktarlarda aşı bulunmasına rağmen hepsi istenilen oranlarda koruma sağlamaktadır. Üç dozda uygulandığında, sağlıklı yetişkinlerin %90’ında, sağlıklı çocukların %95’ inden fazlasında koruma sağlar.Hepatit B aşısı diğer aşılarla aynı zamanda yapılabilir
Gebe ve emziren annelerde hepatit B aşısı:
Gebelik ya da annenin emziriyor olması, Hepatit-B aşısı uygulanması açısından sorun oluşturmaz. Aşı, hastalık yapmayan HBsAg içerdiği için gebelik döneminde aşının yapılması bebeğe risk getirmez. Annenin meme başında çatlaklar ve kanama olduğu zaman annenin emzirirken dikkatli olması önerilmektedir.
Tüm yeni doğan bebeklere; doğumda, birinci ayda ve altıncı ayda aşı yapılmalıdır.
HBsAg negatif annelerden doğan, vücut ağırlığı 2 kg altında olan, prematüre yeni doğan bebeklerin Hepatit-B aşıları, bebeğin ağırlığı 2 kg olduğunda veya bebek 2 aylıkken yapılmalıdır.
Aşılama öncesi, aşılanacak çocukların bu hastalığı geçirip geçirmedikleri rutin olarak test etmek gerekli değildir. 6 yaştan sonra sadece anti-HBs bakılması yeterli olur.
Aşılama sonrasında da, aşının gerekli dozda antikor sağladığını göstermek için rutin olarak anti-HBSs tayini yapmak gerekli değildir.
Aşılama serisinde bir veya iki doz Hepatit-B aşısından sonra farklı bir firmanın ürettiği Hepatit-B aşısının kullanılmasıyla aynı oranda bağışıklık elde edilir. Yani başlanan aşı ile bitirilmesi şart değildir.
HBsAg pozitif anneden doğan bebeklere, Hepatit-B aşısı ve Hepatit-B serumu ilk 12 saat içinde verilmelidir.
HBsAg durumu bilinmeyen anneden doğan bebeklere ilk 12 saat içinde Hepatit-B aşısı yapılmalı ve bu sırada anneden kan örneği almalı HBsAg durumu belirlenmelidir. HBsAg pozitif bulunursa, derhal Hepatit-B serumu da yapılmalıdır.
Eğer annenin birkaç gün sonra Hepatit-BsAg olduğu anlaşılırsa, Hepatit-B serumunun ilk 48 saatten sonraki etkisi tam olarak bilinmemesine rağmen, yedinci güne kadar yapılmalıdır.
Akut HBV enfeksiyonu geçiren bakıcı veya aile bireyi varsa, çocuk 12 aylıktan küçükse ve bebeğe rutin HB aşılama programı başlamış ise, aşılama takvime uygun olarak tamamlanmalıdır. Eğer bebeğe aşılanma başlanmamışsa bu taktirde HBIG ve rutin şekilde önerilen üç dozluk hepatit B aşısı yapılmalıdır.Akut HBV enfeksiyonu geçirenlerde aynı evde yaşayanlara mutlaka aşı uygulaması yapılmalıdır. Eğer hasta kişi ile aynı diş fırçası yada traş bıçağını kullanarak hasta kişinin kanı ile temas söz konusu ise bu durumda aşılama ile birlikte HBIG uygulaması yapılmalıdır.
HBsAg pozitif çocuklarda saldırgan davranış veya kanamaya meyli bulunmadığı durumda, kısıtlama uygulanmaksızın çocuk bakımevlerine veya yuvaya kabul edilebilirler. Yukarıda beirtilen risk faktörleri bulunan HbsAg pozitif çocukların kabulünde ise; sağlık yetkilerinden görüşü ve koruyucu tedbirlerin mutlaka alınması gerekmektedir.
Yüksek risk gruplarında yer alan yetişkinlerin aşılanması:
*
Meslekleri açısından risk altında olanlar sağlık personeli
*
Özürlülerin bakıldığı yerlerde kalanlar ve çalışanlar
*
Hemodiyaliz hastaları
*
Kan ve kan ürünü alması gerekenler
*
Hepatit-B taşıyıcıları ile aynı evi paylaşanlar ve eşleri, aşılanmalıdır.