Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
Dudak ve ağız içi kanserleri
AĞIZ İÇİ KANSERLER
Ağız içi kanserlerine karşı kendinizi muayene edin.
* Eğer tütün ürünleri kullanıyorsanız,
* Çok miktarda alkol alıyorsanız,
* Devamlı güneş ışığıyla karşılaşıyorsanız,
* Yanak çiğneme ya da dudak ısırma gibi alışkanlıklarınız varsa,
* İyi oturmayan hareketli protezleriniz varsa,
Şunlara dikkat ediniz,
* Yüz boyun ve ağızdan iki hafta içinde geçmeyen yaralar,
* Dudakta, dişetlerinde yada ağız içi başka bölgelerde meydana gelen yumrular,
* Beyaz, kırmızı veya koyu renkte ağız içinde oluşan bölgesel renk farklılıkları,
* Ağız içinde tekrarlayan kanamalar,
* Hissizlik veya histe azalma ya da ağız veya boyun bölgesinde ağrı.
Bu muayeneyi şu şekilde yapabilirsiniz:
1- Kafa ve boyun:
Yüzünüze ve boynunuza aynada bakın yüzün sağ ve sol tarafları aynı şekle sahiptir. Yüzün ya da boynun bir tarafında simetriyi bozan şişlik ya da şekilsel bozukluk olup olmadığını kontrol edin.
2- Yüz:
Yüzünüzün cildini inceleyin. Herhangi bir yanma, doku büyümesi veya renk ve boyut değişikliği var mı?
3- Boyun:
Boynunuzun yanlarına ve ön kısmına parmağınızla baskı yapın. Acı hissettiğiniz yada yumruların olduğu bir bölge var mı?
4- Dudaklar:
Alt ve üst dudaklarınızı baş ve işaret parmaklarınızla muayene edin, dokusunda bir değişik olup olmadığını, içinde için de pütürler yumrular bulunup bulunmadığına bakın. Alt dudağınızı açarak iç kısmında yanma yada renk değişikliği olup olmadığını kontrol edin.
5- Yanaklar:
Parmaklarınızla yanaklarınızı açarak iç kısma bakın kırmızı, beyaz yada koyu renkli lekelenmeler arayın. İçten ve dıştan parmaklarınız yardımı ile yanaklarınızı muayene edin.
6- Damak:
Başınızı arkaya eğin ve ağzınızı genişçe açarak damağınızı kontrol edin. Renkte bir değişiklik yada şişlik olup olmadığına bakın. Parmaklarınızı damağınızda gezdirerek ağrılı yada şiş bir bölge olup olmadığını kontrol edin.
7- Ağız tabanı ve dil:
Dilinizi her açıdan kontrol edin. Şişlik yada renk değişikliği olup olmadığını, altındaki dokuda bir değişiklik olup olmadığını kontrol edin.
Ağzınızda 2 haftada geçmeyen ve normal olmadığını düşündüğünüz her değişiklik tehlikeli olabilir. Diş hekiminize veya doktorunuza danışınız.
Ağız kanserlerinin sıklığı ve ciddiyeti
Ağız kanserlerinin çoğunluğu 45 yaşın üzerinde ortaya çıkar ve erkeklerde oluşma olasılığı kadınlara oranla 2 kat fazladır.
Ağız kanserlerinin oluştuğu bölgeler sıklıkla; dil, ağız tabanı, dil köküne yakın yumuşak damak alanları, dudaklar ve dişetleridir. Ağız kanserleri erken dönemde teşhis edilerek tedavi sağlanmazsa yayılarak sürekli ağrı, fonksiyon kaybı, tedavi sonrası düzeltilmesi mümkün olmayan yüz ve ağız deformiteleri, hatta ölümlere neden olabilir. Dişhekimine düzenli aralıklarla gidilmesi ağız kanserlerinin erken dönemde yakalanması açısından da önemlidir.
Ağız kanserlerinin nedenleri nelerdir?
Ağız kanserlerinin kesin nedeni tam olarak bilinmez. Bununla beraber, tütün ürünleri, alkol ve bazı besinlerdeki karsinojen maddeler ve fazla güneş ışığına maruz kalınması gibi faktörlerin ağız kanseri riskini arttırdığı bulunmuştur. Genetik yatkınlık ta ağız kanserleri için risk faktörleri arasındadır.
Ağız kanserlerinin muhtemel belirtileri
Ağız içinde veya etrafında beyaz veya kırmızı renkli alanlar Ağız içinde hassas, tahriş olmuş, kabarık veya kalınlaşmış alanların olması Ağızda veya boğazda tekrarlayan kanamalar Seste boğukluk veya boğazda yutulamayan cisim hissi Çiğneme ve yutma güçlüğü Dil ve çene hareketlerinde zorlanma Dil veya ağzın diğer bölgelerinde his kaybı, uyuşukluk Alt veya üst çenede meydana gelen şişlikler ve bunun sonucu mevcut protez uyumunun bozulması Ağız kanseri lezyonları başlangıç döneminde ağrısızdır, kanser ilerleyerek sağlıklı ağız dokularında harabiyet oluşturdukça ağrı şikayeti de başlar. Kişinin kendinin ağız kanserini fark etmesi güç olabilir. Bu nedenle düzenli dişhekimine gidilmesi son derece önemlidir.
Ağız kanseri riskinin azaltılması için:
Sigara, pipo gibi tütün ürünlerinin kullanmayınız, tütün çiğnemeyiniz.
Alkol kullanıyorsanız, aşırıya kaçmayınız.
Hem alkol hem de tütün ürünlerini kullanan kişilerde ağız kanseri riski alkol ve tütün ürünlerini kullanmayan kişilere göre 15 kat artmıştır.
Meyve ve sebzeden zengin diyetle besleniniz (araştırmalar bu tür diyetin ağız kanseri riskini azaltabileceğini ileri sürmektedir)
Düzenli olarak dişhekimine gitmeyi ihmal etmeyiniz.
DUDAK KANSERİ
TANIMLAMA
Dudak, dil, ağız döşemesi, tükrük bezleri, yanak iç kısımları, diş etleri ve damağı etkileyen kötü huylu tümörler. Tümörlerin % 90' ı skuamöz hücre kanserlerdir ve kalanları lenfoma, melanoma,küçük tükrük bezlerinin kanserleri ve sarkomalardır. Etkilenen sistemler: Sindirim sistemil Genetik:
• ilgisiz
Görünme sıkılığı:
• 12 /100.000 (her yıl 30.300 yeni olgu). Her yıl 5000 kişi bu hastalıktan ölür
• Ağız boşluğu tümörleri tüm kanserlerin, erkeklerde % 4' ünü, kadınlarda % 2 ' sini meydana getirir
• Hurma, taze hurma yaprağı çiğneme alışkanlıkları, sigaranın yanan ucunu ağız içinde tutma alışkanlığına bağlı olarak, Asya'da ensidansı yüksektir.
Yaş :
• 50 ve üzeri. Fakat dumansız tütün kullanımı ile genç yaş grubunda artış görülmektedir.
Cinsiyet:
• Erkek = Kadın
BELİRTİ VE BULGULAR
• Yutma güçlüğü
• Lokmaların burundan geri gelmesi.
• Konuşma problemleri
• Tümöre bağlı nazofaringeal yetersizlik ve boğaz ağrısı yutulan gıdalrın hava yollarına kaçması.
• Yansıyan ağrı nedeniyle tek taraflı kulak ağrısı
• Sıklıkla hassas ve infeksiyon ile karışan ağız boşluğunda kitle veya ülser. Genellikle elle muayenede ülserin kendi sınırının ilerisine uzanın sert alana hissedilir.
• Sert boyun kitlesi
• Boyunda elle gelen lenf bezleri
NEDENLERİ
• Tütün kullanımı (Dumanlı veya dumansız)
• Enfiye kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi
• Dudak kanseri hallerinde ultraviole ışığa maruz kalma
• B12 vitamini veya demir eksikliği anemisi.
TANI:
GÖRÜNTÜLEME
• Akciğere sıçramayı ekarte etmek için göğüs grafisi
• Kemiğe sıçramayı düşündüren kemik ağrısı varsa kemik scan görüntüsü
• Beyin veya karaciğere sıçrama düşündüren klinik varsa Bilgisayarlı tomografi veya MR
BİOPSİ
• Ayaktan yapılan transoral biopsi kesin tanı koydurur.
TEDAVİ
UYGUN SIHHİ BAKIM
• Cerrahi girişim için hastanın yatırılması
• Tedavi lokalizasyona bağlı olarak değişir, örneğin, dil, yanak duvarı, farenks, damak, dudak
• Radyasyon (Şua -Işın)tedavisi ve / veya (İlaç) kemoterapi ile birlikte veya sadece kanserli bölgenin tamamen ameliyatla çıkarılması seçilen tedavidir.
• Ameliyat edilemeyen lezyonlar radyasyon tedavisi ve / veya kemoterapi ile tedavi edilirler.
• Cerrahi gereken hastalarda beslenme normal yara iyileşmesi için en önemli faktördür. Ağızdan beslenme mümkün değilse mideye sonda sokularak ve / veya mideye dışardan delik açılarak beslenme gerekebilir.
AKTİVİTE
• Hastanın fizik durumu tolere edebildiği kadar
DİYET
• Hastalığın yayılımına ve çiğneme veya yutma kabiliyetine bağlıdır
TAKIP
HASTANIN İZLENMESİ
• Üst hava yolu ve sindirim sisteminde olası odağın veya nükslerin tetkiki için rutin periyodik baş ve boyun muayenesi yapılmalıdır.
ÖNLEM / KAÇINMA
• Tütün içilmesi veya dumansız tütün kullanılmasının önlenmesi
• Alkol kullanılmasının önlenmesi
BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ
Yeterli tedavi yapılan erken lezyonlarda % 80 'den fazla tedavi sağlanır.