Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
Dudak ve Damak Yarıkları
Yarık dudak ve damağın nedeni nedir?
Çoğunlukla sebep kesin bulunamaz. Ancak hamilelik sırasında alınan ilaçlar, röntgen ışını, stres, merdivenden düşme gibi travmalar veya geçirilen bazı virütik hastalıklar, bazı vitaminlerin eksikliği veya fazlalığı suçlanmıştır. Ayrıca hastalığın kalıtımla da geçme olasılığı vardır. Dudak damak yarıkları 700-1000 doğumda bir görülebilir.
Yarık dudak-damaklı çocuklar başka problemlere sahip olur mu?
Yarıklı çocukların çoğunda başka bir doğumsal defekt veya anomali bebeksaptanmaz. Hastaların çoğu zeka ve yetenek bakımından normaldir. Yarıklı çocuklarda orta kulakta sıvı koleksiyonu - seröz otitis media - riski fazladır. Tedavi edilmezse kulak infeksiyonlarına ve sonuçta işitme kaybına neden olabilir. Yarıklı çocukların çoğunda diş anormallikleri- eğri diş, eksik veya fazla diş gibi - görülebilir.
Yarık dudak ve damağın tedavisi nedir?
Yarıklı çocuklar uzmanlaşmış bir ekip çalışmasından fayda görebilir. Yarık takımı plastik cerrah, otolaringolojist, pediatrist, çene cerrahı, genetik uzmanı, diş hekimi, foniatrist, patolog, odyolog, hemşire ve psikolog dan oluşur. Bu takım en iyi bakımı vermek için hastanın kendi pediatristi ile birlikte çalışır.
Bebek 6-10 haftalık olduğunda dudak yarığı ameliyat edilir. Bebeğin anesteziden zarar göremeyecek belli bir ağırlığa ulaşması (4.5 kg.) için bu süre beklenir. Damak yarığı ameliyatı ise, 6-18 aylık devrede yarık derecesine göre yapılır. Erken ameliyat edilen damakta ameliyat nedeni ile oluşan skar dokusu üst çene ve yüz gelişimini olumsuz etkileyebilir. Daha geç ameliyat edilirse bu defa çocuk yarık damak ile konuşmayı öğrenir ve damak onarıldıktan sonra konuşmanın düzelmesi zorlaşır.
Cerrahi onarım için kesin yaş çocuğun sağlığına, büyüklüğüne, ve cerrahın tercihine bağlıdır. Yarık damaklı bazı çocuklarda, daha iyi sonuç almak için, ikinci bir damak ameliyatı gerekebilir. Diş hattında yarık bulunan çocuklarda ameliyatta yarık hattına bir kemik parçası (greft) konması faydalı olabilir. Buna alveolar kemik grefti denir. Bu parça, kalıcı dişlerin daha iyi gelmesini sağlar. Bu ameliyat, kalıcı dişlerin gelişme hızın bakılarak 6-10 yaşları arasında yapılır.
Yarık dudaklı çocuklarda dudakta ameliyat sonrası kalan skarların (iz) düzeltilmesi için daha ileri yaşlarda ek ameliyat gerekebilir. On ila 20 yaş arasındaki çocuklarda nefes almayı veya görünümü düzeltmek için burun ameliyatı gerekebilir. Özellikle iki taraflı dudak yarığı olan çocuklarda kolumella adı verilen her iki burun deliğinin arasındaki kısım kısa ise uzatma ameliyatı okula başlamadan önce 6 yaş civarında yapılır. Dudak yarıklarında ayrıca ergenlik devresinden sonra 18 yaş civarında burun gelişimini tamamladıktan sonra burun ucundaki kıkırdak ve yumuşak doku şekil bozukluklarının (buna yarık-dudak burnu denir) düzeltilmesi ameliyatı yapılır. Bu ameliyatın kıkırdak yapıların daha iyi şekillendirilebildiği açık rinoplasti ile yapılması tercih edilir.