Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
Öğle uykunuz kısa ömrünüz uzun olsun
7’den 70’e herkesin ihtiyacı olan uyku, gündüz alındığında daha da etkili. Uzmanlar, çocukların gelişimine, yetişkinlerin daha verimli çalışmasına olumlu katkıları olan gündüz uykusunu tavsiye ediyor. Bu sebeple Akdeniz ve Güney Amerika ülkelerinde siesta saati uygulanıyor.
Pek çoğumuzun çocukluğunda yaşadığı bir olaydır zorla öğle uykusuna yatırılmak… Şu anda o günleri özlemiyor değilim. Gün ortasında, kafamdakilerden bir süreliğine sıyrılıp uykuya dalmayı ve daha sonra uyanıp işe koyulabilmeyi ne çok isterdim... Çoğu Akdeniz ve Güney Amerika ülkesinde uygulanan “siesta”, yani öğle uykusu uygulamasının Türkiye’de de olması hiç de fena olmazdı. Özellikle de uzun ve sıcak günlerde… Öğle uykusunun faydaları ile ilgili olarak görüşlerine başvurduğum Memorial Hastanesi Uyku Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Turan Atay öğle uykusu konusunda bizi bilgilendirdi.
Öğle uykusu fizyolojik bir olaydır. 24 saat içerisinde uykuya yatkın olduğumuz saatleri içerir. Genetik faktörler uyku üzerinde etkilidir. Kimi insan 13-14 saat uyusa da uykusu yeterli gelmez, kimi ise 4-5 saatlik bir uykuyla günü zinde geçirebilir. Aynı şekilde uykuya dalma ve uyanma saatleri de genetik faktörlerden etkilenir. Bazıları geç saatte yatıp geç kalkmayı, bazıları da erken yatıp erken kalkmayı sever. Akdeniz ve Güney Amerika ülkelerinde saat 14.00-16.00 arasında ‘siesta’ uygulaması yapılır. Çünkü siesta sıcak ülkelerde günü verimli geçirmeyi sağlar.
Uyuyorum, büyüyorum
İmkânı olan herkesin öğle uykusuna yatması vücudu açısından faydalıdır. Özellikle de çocukların öğle saatlerinde mutlaka uyumaları gerekir. Çocukluk çağında öğle saatlerinde alınan kaliteli uyku, beyin ve vücut gelişimi için çok önemlidir. Burnu tıkalı olan veya diğer bir başka nedenle uyuyamayan çocuklar, uykularını tam olarak alamadıkları için, vücut gelişimi yeterli olmayabilir. Çünkü uyku büyüme açısından çok önemlidir.
Çocukların öğle uykusu ihtiyacı 1-2 saat kadardır. Erişkinler içinse 15-20 dakika yeterlidir. Ancak bazı insanlar geceleri dahi uyuyamaz. Bu tip insanlara öğle uykusu kesinlikle tavsiye edilmez. Çünkü gündüz saatlerindeki kısa süreli uykuları bile gece uyumalarını zorlaştırır. Ayrıca, bu tip bir uyku problemi olan kişilerin hekime başvurmasında yarar vardır.
Öğle uykusunun yararları:
* En az gece uykusu kadar insan vücuduna yarar sağlar. Gece yeteri kadar uyumuş, gündüz de öğle uykusu uyuyan bir kişinin vücudu tazelenir, performansı artar, düşünme ve problem çözme yeteneği hız kazanır. - Günde vücut ısısı iki kez düşer. Biri sabaha karşı 03.00 sularında, diğeri ise öğleden sonra 14.00-15.00 arasında. Genellikle, öğle yemeğinin ağırlığına bağladığımız bu rehavet dönemi, aslında vücudun uykuya en meyilli olduğu saattir.
* Bu saat aralıkları uykunun en kaliteli olduğu zamandır. Kaliteli bir uyku, insan vücuduna, uzun süre uyumaktan çok daha faydalıdır.
* Öğle saatlerinde kişilerin yaşadığı yorgunluğu engellemek için uygulanan bu yöntem insanların, uyuşuk bir şekilde çalışacaklarına, uykularını almış dinç bir şekilde çalışmaları ve daha verimli olmalarını sağlar.
--------------------------------------------------------------------------------
Öğle ukusu (kaylule) sünnettir
Gündüz istirahatı veya gündüzün evvelinde, kuşluk vaktinde yapılan istirahat demektir kaylule
Rasûlüllah (s.a.s), gerekse O'nun ashabının hayatlarında çokça rastlamaktayız.
Kaylûle Buhâri'de kayıtlı bir hadiste şu ifadelerle anlatılmaktadır:
Rasûlüllah (s.a.s) bir gün kızı Fâtıma (r.anha)'nın evine geldi.
Hz. Ali (r.a)'i evde bulamadı.
Fâtıma'ya: "Amcam oğlu Ali nerede? " diye sordu.
Fâtıma. "Aramızda bir şey geçti, birbirimize darıldık, o da gündüz uykusu
(kaylûle)nu benim yanımda uyumadı" cevabını verdi.
Rasûlüllah (s.a.s), adamın birine; "Bak bakalım nerededir?" buyurdu.
Adam gidip geldi ve: "Ya Rasûlallah! Mescitte uyuyor" dedi.
Rasûlüllah mescide gitti, onun, yan tarafına yatmış ve ridasının bir
yanından sıyrılmış olduğunu, vücûdunun da toprağa bulanmış olduğunu
gördü.
Mübarek eliyle vücudundan toprağı silerken; "Kalk ebâ turâb, kalk ebâ
türâb! (toprak babası)" (Buhârî, Salât, 5 diye seslendi.
Peygamber (s.a.s) ve ashâbı, Arabistan'ın aşırı sıcaklarından korunmak
ve gece ibadetlerini yapabilecek gücü kazanmak için, önemli işleri
olmadığında "kaylûle"den yararlanırlardı.
Rasûlüllah (s.a.s)'ın: "Gündüz orucu için sahur yemeğinden ve gece
ibadetine kalkmak için "kaylûle"den yararlanın" (İbn Mâce, Savm, 22)
hadisinden bu husus açıkça anlaşılmaktadır.
Şu rivâyetler de kaylûle sünnetinin nasıl yapıldığını anlatmaktadır:
Zeyd b. Sabit'in kardeşi Yezîd b. Sabit'ten:
Bir gün Rasûlüllah (s.a.s) ile beraber çıktık.
Bakî'a varınca yeni bir kabir gördü ve kime ait olduğunu sordu.
"Falanca kadınındır. " dediler. Rasûlullah onu tanıdı ve:
"Neden onun cenazesinden bana haber vermediniz?" diye sordu.
Dediler ki: "Sen oruçlu idin ve gündüzün ortasında "kaylûle" yapıyordun;
bu yüzden sana haber vermek istemedik" (İbn Mâce, Cenâiz, 32).
İbn Ömer, hac sırasında Kâbe'yi tavaf eder, sonra Mekke'de "kaylûle"
yapar, daha sonra kurban bayramı günü Minâ'ya gelirdi
(Buhârî, Hacc, 129).
Ebu İshak el-Fezârî'nin Humeyd'den naklettiğine göre, Enes (r.a) şöyle
demiştir:
"Bizler Cumaya erken davranır, namazdan sonra da "kaylûle" yapardık"
(Buhâri, Cuma, 40).
Buna benzer bir rivayet de Sehl'den nakledilmiştir:
"Bizler Peygamber (s.a.s)'le birlikte Cuma namazını kılardık, "kaylûle"
ondan sonra olurdu" (Buhârî, Cuma, 40).