Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
Boğuk ses
Boğuk Ses Nedir?
"Boğuk ses", her türlü ses anormallikleri için kullanılan genel bir terimdir. Boğuk ses, "nefes nefese kalınmış, törpü, gerilmiş" gibi çıkabileceği gibi, "yüksek ton ve volüm"de de olabilir. Sesteki değişiklikler, çoğunlukla nefes borusu içerisinde "ses telleri" diye isimlendirilen bölümdeki bozukluklardan ortaya çıkar. Bunlar, karşılıklı olarak duran iki adet gergin dokudur. Nefes alıp verirken, araları açıktır. Konuşur veya şarkı söylerken biraraya gelirler ve hava akciğerlerden dışarı çıkarken sesi üretirler. Ses telleri ne kadar gergin ve ne kadar kısa olursa, ses telleri de o kadar hızlı titreşir. Daha hızlı titreşim, daha ince ses çıkmasına neden olur. Ses tellerindeki şişme veya üzerlerinde kitle oluşması, tam olarak bir araya gelerek kapanmalarını önler ki bu da seste değişiklik meydana getirir.
Sebepleri Nelerdir?
Sesin boğuk çıkmasının birçok sebebi vardır. Neyse ki birçoğu, önemli değildir ve kısa bir süre içerisinde kaybolur. En sık sebep, soğuk algınlığında, üst solunum yolu enfeksiyonlarında veya sesin fazla kullanılması sonucunda karşılaştığımız ses tellerinin şişmesidir.
Daha uzun süreli ses boğukluğu, çoğunlukla, sesin uzun süre, aşırı, yüksek tonda veya uygun olmayan bir şekilde kullanılması sonucu oluşur. Bu kötü alışkanlıklar, ses telleri üzerinde "şarkıcı nodülü" diye bilinen sert, veya "polip" diye bilinen daha yumuşak kitlelerin oluşmasına sebep olurlar.
Ses tellerindeki nodüller, çalışırken veya oynarken seslerini yükselten çocuk ve yetişkinlerde sıktır. Bu nodüller ve polipler, nadiren kansere dönüşebilir.
Daha ileri yaşlarda karşılaşılan ses boğukluğunun bir sebebi de asitli mide muhtevasının yemek borusundan yukarı çıkarak ses tellerini tahriş etmesiyle oluşur. Bu şikayeti olan birçok kimsede yemek borusunda bir yanma görülmez. Ses, genellikle sabahları daha kötüdür ve gün içerisinde düzelir. Bu kişiler, boğazlarında bir takıntı, yapışık mukus veya boğazlarını sık sık temizleme ihtiyacı hissederler.
Sigara, ses boğukluğunun diğer bir sebebidir. Sigara, boğaz kanserinin en sık sebebi olduğu için, sigara içenlerde ses kısıklığı oluşursa, mutlaka kulak, burun, boğaz hekimince muayene edilmelidirler.
Ses boğukluğunun diğer nadir sebepleri: Alerji, tiroid problemleri, nörolojik problemler, ses telleri bölgesine travma ve bazen kadınlarda âdet dönemidir. Birçok insanın sesi, yaşlandıkça değişikliğe uğrar.
Ses Boğukluğumu Kim Tedavi Edebilir?
Soğuk algınlığı veya nezlenin yol açtığı ses boğukluğu, ses tellerini incelemeyi öğrenmiş aile doktoru, çocuk doktoru veya dahiliye uzmanı tarafından değerlendirilebilir. Ses boğukluğu, belli bir neden olmadan iki haftadan uzun sürerse, kulak, burun, boğaz ve baş, boyun hastalıkları uzmanınca değerlendirilmelidir. Ses rahatsızlıkları, kulak, burun, boğaz uzmanları, ses terapistleri, şan hocaları tarafından oluşturulan bir ekip tarafından ele alınabilir. Ses rahatsızlıklarının sebebine bağlı olarak ortaya koydukları birçok özellikleri vardır.
Ne Zaman Bir Kulak, Burun, Boğaz Hekimine Muayene Olmalıyım?
*Ses boğukluğu, iki, üç haftadan uzun sürerse.
*Ses boğukluğu ile beraber şu belirtiler de görülürse:
* Nezle veya soğuk algınlığının oluşturmadığı ağrı
* Tükürükle kan gelmesi
* Yutma güçlüğü
* Boyunda şişlik
*Birkaç günden uzun süren, sesin tamamen bozulması veya hiç çıkmaması.
Ses Kısıklığı Nasıl Değerlendirilir? Kulak, burun, boğaz hekimi, ses boğukluğunuzun ve genel sağlığınızın tam bir hikâyesini dinleyecektir. Ses tellerinize bir ayna veya endoskop vasıtası ile bakacaktır.
Bu işlemler, çoğu hasta tarafından kolayca tolere edilebilen işlemlerdir. Gereken durumlarda, ses bozukluğunun akustik incelemesi de yapılabilir.
Ses Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir? Tedavi, sebebe bağlıdır. Çoğu ses boğukluğu, ses istirahati ve sesin kullanımının değiştirilmesi ile yapılır. Hekim, sesin nasıl kullanılacağını belirtebilir, ses tedavisi ile uğraşan özel kişilere sevk edebilir veya "nodül, polip" gibi belirgin hastalıkların varlığında operasyon yapabilir. Sigara ve dumanından uzak durulması tembih edilir. Sıvı alımı faydalıdır.
Ses terapistleri, ses/dil lâboratuarında, ses bozukluğu olan kişilere seslerini nasıl kullanacaklarını öğretirler. Bazen kişiler, sigara içme, seslerini uygun kullanmama ve yüksek sesle konuşma, bağırma gibi kötü alışkanlıklar edinebilirler. Ses terapisti bunların nasıl düzeltilebileceğini gösterir ve tekrarlanmalarını önler. Kişinin problemi özel olarak şarkı söylemek ile ilgili ise, şan hocaları yardımcı olabilir.
Hafif Ses Boğukluğumu Önlemek ve Tedavi Etmek İçin Ne Yapabilirim?
*Sigara içiyorsanız, bırakın
*Alkol, kafein gibi vücudun kuru kalmasına sebep olan şeylerden kaçının
*Sigara dumanı bulunan yerlerden uzak durun
*Bol su için
*Evinizdeki havayı nemlendirin
*Diyetinize dikkat edin, alkol ve acılı yiyeceklerden uzak durun
*Sesinizi fazla ve yüksek kullanmayın
*Profesyonel ses bakımını öğrenin
*Sesiniz boğuk olduğu zaman konuşmaktan ve şarkı söylemekten kaçının (Bu, bükülmüş bir bileğe rağmen yürümek gibidir)