Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
Fronkül ve Karbonkül
FRONKÜL VE KARBONKÜL
Tanım : Fronkül ve karbonkül, follikülit sonrası gelişen derin inflamatuvar nodüldür.
Klinik bulgular : Kılın çıkış yerinde püstülle karekterize bir inflamatuvar nodül vardır. Tek veya çok sayıda olabilir. Karbonkül, kalın inelastik dokuda subkutan dokuya dek ilerleyen daha yaygın bir proçestir. Birçok folliküler orifisten köken alır. Fronkül her bölgede olabilirken, karbonkül daha çok boyun arkasında oluşur. Tekrarlayan fronküller veya diğer stafilokokal cilt infeksiyonlarında; diabetes mellitus, kronik hemodiyaliz, intravenöz ilaç alışkanlığı predispozan faktörlerdir. Nadiren immün veya granülositik fonksiyonlarda bozukluk olabilir. Bu hastalarda kronik nazal S.aureus taşıyıcılığı vardır.
Etiyoloji : Etken sıklıkla S.aureustur.
Tanı : Gerekli olgularda kültür ve antibiyogram yapılır.
Tedavi : Küçük fronküllerde nemli ısı drenajı artırır ve yeterli görünmektedir. Büyük fronkül ve karbonküllerde insizyon ve drenaj gerekir. Genellikle ateş veya çevresinde yaygın selülit olmadıkça sistemik antistafilokokkal antibiyotiklere gerek yoktur. Yüz ortasında yerleşen, veya çevresinde selüliti olan veya ateş olan olgular antistafilokokal bir antibiyotikle tedavi edilmelidir. Cloxacillin0.5-1 gr veya dicloxacillin 0.125-0.25 gr her altı saatte bir,parenteral nafcillin , penisiline allerjik erişkinde clindamycin veya erythromycin , I.jenerasyon sefalosporinler oral veya parenteral verilir Akut inflamasyon gerilinceye dek antibiyotik verilir. Ortalama 10-14 günlük antibiyotik tedavisi, cilt bakımı,gerekirse klorhekzidin(%4’lük) veya hekzaklorofenli solüsyonlarla, drene olan lezyonun kapatılması.
Oral 1.jenerasyon sefalosporinler : Cephadroxil oral; 30mg/kg/gün, iki doza bölünerek, erişkinde 2gr. iki doza bölünüp, , cefpodoxime; 10mg/kg/gün 2 dozda, erişkinde 800mg, iki doza bölünüp, cefprozil; 15-30mg/kg/gün iki doza bölünüp, erişkinde 1 gr/gün iki dozda, ceftibuten 9mg/kg/gün, bir doz, cephalexin ; 25-50mg/kg/gün 4 doza bölünerek, erişkinde günlük doz 1-4 gr, cephradine; 25-50mg/kg/gün 2-4 dozda ,erişkinde 250mgx4 doz.
Erythromycin : Yenidoğanda doz : 2000gr.dan düşük ağırlıklı bebekte;10mg/kg ağırlıklıda 12 saatte bir , 2000gr.dan büyükte; 10mg/kg, 8 saatte bir , 20-50mg/kg 2-4 dozda erişkinde 6 saatte bir 250-500mg olarak.
Azithromycin 5-12mg/kg gün tek doz, erişkin : 500mg/gün veya İlk gün 0.5 gr.daha sonra 250 mg/gün toplam 5 gün.maksimum doz; 600 mg.
Clarithromycin 7.5 mg/kg/gün iki dozda, erişkinde 1 gr/gün, iki dozda,. 10 gün verilir.
Dicloxacillin : 3.125-6.25 mg/kg-cloxacillin 12.5 mg/kg dörde bölünüp, erişkinde 250mg oral 4 ez/günde Amoksisilin/ clavulanic asit:25-45 mg/kg/gün, 2-3 dozda(formülasyona göre), erişkin:1.5 gr./gün, üç dozda.
Clindamycin : 2000gr.dan düşük yenidoğanda 5mg/kg, 12 saatte bir, 1 haftadan büyükse 5mg/kg 8 saatte bir, 2000gr.dan büyük ve 1 haftadan küçüklerde 5mg/kg, 8 saatte bir, bir haftadan büyüklerde 5mg/kg 6 saatte bir , infantlarda; 15-25mg/kg/gün 3-4 doz oral, erişkinde 150mg-450mg, 4 kez günde oral.
Trimethoprim/sulfamethoxazole : 8mg/kg/gün(trimethoprime göre), 2 dozda, erişkin; 160/800 mg.lıktan oral yolla günde iki kez verilebilir.
Gerekirse : parenteral nafsilin, oxacillin( erişkin; 2 gr. 6 saate bir, İV, , I.jenerasyon sefalosporinler(cefazolin:2 gr ıv 8 saatte bir ), clindamycin verilebilir. Metisilin dirençli S.aureus infeksiyonu ve sistemik sepsis bulguları varsa vancomycin( 1 gr.iv, 12 saate bir) veya teicoplanin kullanılabilir.
Refrakter olgularda nazal taşıyıcılığın eliminasyonu ve uzun süreli a.b. tedavisi uygulanabilir. (%2 mupirocin, fusidik asitli pomadlar)Bu olgularda sadece penisilinaza dirençli penisilinler ör: cloxacillin yeterli değildir, rifampinle kombine edilebilir.