Hayat | Konular | Kitaplık | İletişim
Çarpık dişlerden kurtulun!
Dişlerdeki çarpıklığın en büyük nedeni kalıtımdır. Ancak zamanında alınmayan bazı önlemler de çarpıklıklara yol açmaktadır.
Dişlerdeki çapraşıklıkların nedenleri nelerdir?
Çocukluk döneminde süt dişlerin değişip, kalıcı dişlerin gelmeye başlamasıyla pek çok çocukta çapraşıklıklar gözlenir. "Çocuğumun dişleri eğri geldi" sözleriyle anne babalar büyük bir endişeyle bize başvururlar. Bu durumun en büyük nedeni kalıtımdır. Ancak zamanında alınmayan bazı önlemler de çapraşıklara yol açmaktadır. Dişlerdeki çapraşıkların nedenleri ve alınması gereken önlemler kısaca şöyledir;
Genetik olarak çocukta çene boyutuyla dişlerin genişlikleri arasında uyumsuzluk olması ya da çenelerin gelişmesini olumsuz yönde etkileyen solunum yolu problemleri gibi faktörlerin bulunmasıdır. Çocuğunuzun burun yollarındaki solunumu engelleyen faktörler öncelikle üst çenenin daha sonrada alt çenenin normal büyümesini etkileyerek dişlerin düzgün sıralanmasına engel olurlar. Bu durumda mutlaka uzman bir dişhekiminin (Ortodontist) müdahalesi gerekir.
Dişlerdeki çapraşıklığın bir diğer nedeni de süt dişlerin normal değişme zamanı gelmeden çekilmesidir."Nasıl olsa yerine yenisi gelecek" düşüncesiyle tedavi edilebilir düzeydeki süt dişlerinin çekimi son derece hatalıdır. Çünkü bu dişler altlarından gelecek kalıcı dişlerin yerini koruyarak çapraşıklıkları önlerler. Bir süt dişi zamanından önce çekilirse yandaki dişler çekilen dişin boşluğuna doğru kayar. Alttan gelecek kalıcı dişin süreceği yeri kapatır, kalıcı diş bulabildiği boşluktan sürmeye çalışır yada gömülü kalır. Her iki durumda da diş sisteminin dengesi bozulur ve çapraşıklıklar gözlenir.
Süt dişlerinin ara yüzlerinde görülen çürükler zamanında tedavi edilmezse yandaki dişler çürüyen, kayıp diş dokusu kadar boşluğa kayar.
Çapraşıklıkların bir diğer nedeni de budur. İşte bu nedenlerden dolayı süt dişlerinde görülen çürüklerin tedavisi son derece önemlidir.
Bir diğer çapraşıklık yaratan etken bebeklik dönemi sırasında verilen yalancı memeler ve takip eden dönemde çocuğun parmağını emmesidir. Tam gelişim dönemine denk gelen bu tür alışkanlıklar, dişler sürerken dişlerin yön değiştirmesine ve çarpılmasına sebep olur.
Dişlerdeki çapraşıklıklar sadece estetik sorun mu yaratır?
Dişlerin düzgün sıralanması sadece estetik açıdan önemli değildir. Dişlerdeki çapraşıklıklar fırçalama esnasında fırçanın kıllarının bu bölgelerde iyi temizleme yapmasını engeller. Fırçanın ulaşamadığı yüzeylerde çürükler oluşmasına sebep olur. Dolayısıyla çürük oluşan bu bölgelerde zamanla diş eti rahatsızlıkları ve diş eti çekilmeleri oluşur. Aynı zamanda oluşan çapraşıklıklar sebebiyle çene eklemlerinde uzun zamanda rahatsızlıklara sebep vermektedir.
Dişlerdeki çapraşıklıkları tedavi ettirmenin yolu var mıdır?
Çapraşıklıklar Ortodontist olarak adlandırılan uzman dişhekimi tarafından tedavi edilir. Uzun zahmetli bir tedavi yöntemi vardır. Kalıcı bir tedavi iki ile üç sene kadar sürer. Bu tedavi boyunca çocuğun ve ailenin işbirliği çok önemlidir. Tedavi olmak istemeyen bir çocuğu tedavi etmek çok zor hatta imkansızdır. Sabırlı olmak gerekir. Aile de çocuğa destek olmalıdır.
Bu tür bir tedavide başlangıçta karar veren aile olmalıdır. Çünkü yapılması gereken tedavinin zorunlu olduğu konusunda küçük yaşta bir çocuğun karar vermesi zordur. İlk tedavi başlangıcı 8-10 yaşlarında olabilir. Öndeki kesici dişlerin değişiminden sonra oluşan bir çapraşıklık ufak bir damak aparey yardımıyla düzeltilir.
Aileden gelen kemiksel bir bozukluk olması durumunda (alt çenenin önde ve üst çene geride veya tam tersi) tedavinin uygun olan en kısa zamanda mümkünse 12 yaşından önce başlamasında yarar vardır. Çünkü bu yaştan sonra çene kemiklerinde ve dişlerdeki gelişim tamamlanacak ve apareyler ile yapılacak tedavi sonuç vermeyecektir. Bu tip geç kalınmış hastalarda 18 yaşından sonra cerrahi müdahale ile kemiksel bozukluklar düzeltilebilmektedir.
Çapraşıklık tedavisi çocuklarla da sınırlı değildir. Bugün 40 yaşındaki hastalar bile rahatlıkla ortodontik tedavi olabilmekte ve güzel sonuçlar alınmaktadır. Çocukların küçük yaşlarda tedavi edilmemesi ileriki yaşlarda çarpık dişler yüzünden sosyal açıdan içine kapanık olmalarına sebep olabilir. Büyüdüklerinde ise gene çevrelerinden tepki alma korkuları yüzünden yaptırmaktan kaçınabilirler. Yapılması gereken tek şey çocuk veya erişkin olun diş hekiminize danışmanız ve çapraşıklığınız ile ilgili tedavi istediğinde bulunmanızdır. (Not: Yazı hazırlanırken Türk Diş Hekimleri Birliği web sitesinden alıntılar yapılmıştır.)
Dt. Can Sağlat